Gorssels Goed

Over Gorssel

Gorssel wordt al in 1253 – als Gerstlo – in een oorkonde genoemd. Het ligt in de IJsselvallei met rivierduinen, uiterwaarden (de Ravenswaarden), enken en een molen. De historische kern telt een aantal monumenten waaronder de kerktoren. Met het klassieke gemeentehuis als voorgebouw werd museum MORE gerealiseerd. Gorssel koestert zijn weitjes en dorpsbosjes als ‘groene longen’. Nabij Gorssel bevinden zich uitgestrekte bosgebieden en een fraaie heide. Joppe bezit een kasteel en een kenmerkend ‘halfopen’ landschap.

Nicolaas Wicart, ‘Landschap met gezicht op Gorssel’, ca. 1768 – 1815. (Privé collectie; bron: RKDNederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis)

In Gorssel begint de Graafschap en vervolgens meer naar het oosten komt u in de Achterhoek met haar zo geroemde ‘coulissenlandschap’. Het dorp bezit een afwisselende omgeving met de IJssel, de mooiste rivier van ons land, bossen en heide. De historische Hanzesteden Deventer en Zutphen liggen vlakbij. De kleine agrarische gemeenschap ontwikkelde zich door de komst van nieuwe bedrijvigheid en forenzen sinds het eind van de 19de eeuw.

Op 11 april 1945 staken de Canadezen hier de IJssel over om het hongerende westen van ons land te bevrijden. Het dorpshart bloeit door een gevarieerd winkelaanbod en gezellige terrassen. Met het Museum voor Modern Realisme (MORE; 2015) en galerieën wordt Gorssel steeds meer tot ‘kunstdorp’, waar cultuur naast natuur hoog in het vaandel staat.

Het pontje over de IJssel, de villa’s op de IJsselduinen, de actieve molen ‘Geertruida Cornelia’, de ooievaars en de biodiversiteit maken de uiterwaarden tot één van de mooiste van Nederland. De 15de-eeuwse kerktoren, de voormalige herberg ‘De Roskam’, het Tramstation, maar ook het vijvertje achter het Huis Amelte en de gastvrije woensdagmarkt maken Gorssel voor inwoners, toeristen en museumbezoekers tot een aantrekkelijke plaats.  Daarbij trekken evenementen als ‘Buitenkunstig Gorssel’, de ‘IJsselbiënnale’ en ‘IJsseljazz’ Gorssel veel bezoekers van buiten het dorp.

Ook in de directe omgeving valt veel te beleven. In nabijgelegen Joppe zijn het kasteel ”t Joppe’ en de bijzondere kerk bezienswaardig. De Gorsselse Heide met vennen werd begin deze eeuw van militair oefenterrein heringericht tot een gebied met hoge natuurwaarden.

Sinds de fusie van 2005 is Gorssel, met ca. 4.000 inwoners, onderdeel van de gemeente Lochem.           

Jan Adam Zandleven, Gorssel. ‘Dorpsgezicht met kerk tussen bomen’, 1907. (Bron: Jan Adam Zandleven-museum)

Gorssel
De tijd vloeit langs versteende
herinneringen, gerijpte velden.
Ik hoor de legers marcheren
in de zwarte woorden op de folder.
Hun hartslag verstild, begraven zijn ze
onder de heideplaggen. Monumenten,
relikwieën, verrezen uit oude membranen,
verhalen van hard werk en getouwtrek
Een volk verbonden met zijn aarde,
zijn rijkdom, verscheurd en geknecht,
niet ontworteld, gegroeid uit zijn schaduw.
Het dorp verschuilt zich niet langer,
de poorten zijn geopend voor jou.

Reinhilde Cant, Gent

ds. G.C. Montijn, juli 1901. (Collectie Stedelijk Museum Zutphen