17. Pontveer Dommerholt

Al sinds 1240 wordt hier de IJssel overgestoken en bijvoorbeeld zand, grind, hout, riet en turf gelost en geladen. Tot 1964 stond er eeuwenlang een herberg. Het fietsvoetveer ‘Dommerholt’ is genoemd naar de Dommerbeek die vlakbij in de IJssel stroomt. Het veer vaart van eind april tot eind oktober van Gorssel naar Wilp v.v. en biedt fascinerende panorama’s én een rustpunt voor wandelaars en fietsers. Jaarlijks ontvangt hier de schooljeugd Sinterklaas die met z’n stoomboot aankomt.

Film gemaakt met een drone door Robert Bruggeman (1.42 min.)

De oversteek van de rivier gebeurde vanaf 1936 met een houten roeiboot. Van 1964 tot 1989 ging er zelfs helemaal geen pont. De huidige ‘Dommerholt’ vaart sinds 1997. Bij hoog water moet het schip soms uit de vaart genomen worden. Buiten het toeristenseizoen wordt het ingezet voor sleep- en transportwerk. Aan de overzijde, op de Wilpse Klei, toont het museumcafé ‘De Kribbe’ oude landbouwwerktuigen. Het veer verzorgt voor recreanten een vlotte verbinding tussen de Veluwe en de Achterhoek.

Deze roeiboot zette, behalve mensen en fietsen, ook melkvee over dat op de Wilpse Klei de wei inging. Nog beter: men leerde een oudere koe zwemmen. Als die achter de boot naar de overkant zwom volgde de rest. De boer bezat namelijk ook grond aan de overzijde van de rivier. In het weideseizoen werden de melkers met hun emmers tweemaal daags overgezet. Ook het ‘meiholt’ werd hier aangevoerd en verscheept. Dit eekhout – het door leerlooiers gebruikte en geklopte schors van het eikenhakhout – werd opgeslagen in de ‘eekschuur’.

Dommerholts veer
Hier danst de zon op de golven
en heeft de wind vrij spel
landen van wolken trekken over
de hoofden van fietsers van het veer
de enige die niet beweegt
is een vogelaar aan de oever
door zijn verrekijker
dichter bij de vogels dan bij de mensen
onttrekt hij zich aan de stroom
waar iedereen in mee gaat.

Het kan kolken, het kan kabbelen
de rivier is nooit helemaal stil
en de nacht nooit helemaal donker
geesten uit het bos wagen zich hier niet
het verhaal van het water
is dat van het grote gulle avontuur
van het ontdekken van de wijde wereld
die aan de overkant begint
westwaarts wachten steden
waar altijd licht en leven is.

Bennie Sieverink, Hengelo (O)Tot aan de Duitse verwoesting bij de Canadese IJssel-oversteek in 1945 lag hier het populaire boerderijcafé, tevens veerhuis, dat ook Dommerholt heette. In 1927 werd het omgedoopt tot De Houtwal.

De naam Houtwal herinnert eraan dat hier het hout uit de Gorsselse bossen werd verladen. Men genoot van de fraaie IJsselzichten, er was een theetuin en op zomeravonden werd buiten gedanst. Veel watersporters legden aan in het speciaal gegraven haventje.

Het in de oorlog verwoeste café en de daarna herbouwde versie hield het vol tot 1985. De geschiedenis van de herberg gaat, in vele gedaanten en steeds gelegen aan dezelfde handels- en postweg, zelfs terug tot ten minste het jaar 1469.  We lezen in een akte: “des Saterdaigs na Beloken Pinxten” berechtte in de Herberg ’t Dommerholt het Zutphense schepengericht de moordenaars Aernt Janss van Tyll en Hans Meydelborch. Ze hadden een koopman ‘’geschynt” aangevallen) “ende sijn gelt genaemen”. Beiden werden ter plekke geradbraakt.