21. Molen ‘Geertruida Cornelia’
Gorsselse Enkweg 2
7213 LM Gorssel
Bij deze korenmolen, een ‘grondzeiler’ uit 1893, geschiedt het ‘kruien’ (draaien) van de kap vanaf de grond. Zonder wind kon er ook in de naastgelegen maalderij gemalen worden met een petroleum- en later een dieselmotor. Omstreeks 1935 zijn de in slechte staat verkerende wieken en is later ook de kap verwijderd. De complete restauratie, betaald uit giften en subsidies, bracht in 2000 nieuw leven en een nieuwe naam: ‘Geertruida Cornelia’. Bij de molen staat het muldershuis en de maalderij.
Openingstijden (gratis entree): als de wieken draaien en elke zaterdag (10 – 16 uur). Voor groepen op afspraak (tel. 0575-492566). O.a. is er in de maalderij meel te koop en tweedehands boeken, ten behoeve van het molenonderhoud. In augustus Dorsdag met oude landbouwwerktuigen.
De molen is een rijksmonument en als ensemble met het molenaarshuis en de maalderij beeldbepalend voor De Eesterhoek, van waaruit ooit het dorp Gorssel ontstond. Dit gebied werd al rond 700 jaar na Chr. op de hoger gelegen IJsselduinen bewoond.
De herbouw van de stenen stomp tot een molen in volle glorie is in hoge mate de verdienste van het echtpaar Ten Have. Zij kochten in 1986 het molenaarshuis en de maalderij. In 1995 kochten zij ook de molenstomp. Vanaf 1998 werd de molen binnen en buiten geheel herbouwd, voor een uit vele bronnen bijeengebracht bedrag van ca. 500.000 gulden.
De molen bestaat uit vijf bouwlagen. De kap kruit op een Engels kruiwerk en is met riet gedekt. De molen werd weer ingericht als maalvaardige korenmolen met twee koppels maalstenen, de steenkraan en het ‘luiwerk’, dat dient voor het hijsen van de zakken graan. Op 1 juli 2000 vond onder grote belangstelling de opening plaats. Het benodigde graan wordt in de directe omgeving verbouwd.
Tijdens de coronacrisis is er een project ‘Restorative Dining’ gestart in de molen.
Bekijk hier het filmpje (duur: 1.24 min)
Molen
Als het waait
wordt wind vermalen,
draaien stenen
graan tot meel.
Witbestoven
staat mijn Opa.
op de molen
als een Don Quichotte
achter de vier wieken:
bij het krieken.
van de dag
en het snuiten.
van de avond
als elke zwaluw.
als een schaduw
thuiskomt in zijn schuur.
Als het waait.
wordt wind vermalen
en komen de verhalen
thuis bij brood.
Jan Smulders, Oost-Maarland (Eijsden)
Deze video (9.05 min.) toont de tweede acte van een in 1947 door Paul Schuitema gemaakte film over de in hun tijd befaamde Gorsselsche Boerendansers en een kindergroep daarvan. Opgenomen tijdens de uitvoering van een folkloristische oogstdans (uit de Achterhoek) en het optreden in Scheveningen, waar de populaire ‘Haoksebarge’ (Haaksbergen) gezamenlijk met de society gedanst wordt. De film was bedoeld als instructiefilm voor Nederlandse immigranten in Amerika en bioscopen in binnen- en buitenland. De Gorsselsche Boerendansers zijn opgericht in 1934 en al in datzelfde jaar vertegenwoordigden ze Nederland in Wenen, wat ze daarna nog bij vele festivals in het buitenland mochten herhalen.